Mathijs Bakker
15 Line of Fire
 >  Risicozone valbereik
Introductie

Veilig werken staat bij Dura Vermeer op 1. We ontwerpen, realiseren en onderhouden infrastructuur die veilig moet zijn voor iedereen die betrokken is bij de realisatie alsmede het gebruik of onderhoud ervan. Onze missie is dan ook dat iedereen, elke dag, weer veilig en gezond thuiskomt. 

Elk ongeval willen we voorkomen
Onze organisatie is de afgelopen maanden echter geconfronteerd met een aantal arbeidsongevallen waarbij medewerkers letsel hebben opgelopen. Deze arbeidsongevallen hebben plaatsgevonden binnen verschillende organisatieonderdelen tijdens veel verschillende werkzaamheden maar hebben ook een belangrijke gelijkenis: het arbeidsongeval is opgetreden omdat het slachtoffer in directe omgeving van een gevaarsbron bevond.  

ZIEN - HANDELEN - LEREN & gevaarsbronnen
Denk bijvoorbeeld aan gevaarsbronnen bij het werken in de directe nabijheid van groot rijdend materieel, hijswerkzaamheden, funderingswerkzaamheden en leidingen of kabels. Deze werkzaamheden kunnen risicovol zijn. Een risico dat onvoldoende beheerst is kan leiden tot een een ongeval. Het is natuurlijk onvermijdelijk dat we genoemde werkzaamheden moeten uitvoeren. Veel voorkomende taken zijn bijvoorbeeld het aanpikken van lasten, hulp bij graafwerkzaamheden of tijdens het asfalteren. Werken “in the line of fire” is risicovol, maar niet per se onveilig. Je bewust zijn van het feit dat je in the line of fire kan komen te staan en hierbij een veilige werkwijze toepassen is van levensbelang. Het begint echter bij het zien van het risico. Anders zul je ook niet bewust kunnen handelen en een veilige werkwijze toepassen. Vervolgens is ook het leren van deze werksituatie niet mogelijk.

Risico's > Wat kan er gebeuren?

Werken in het valbereik van gehesen lasten of mogelijk omvallende objecten moet ten alle tijden voorkomen worden. Indien de last tijdens werkzaamheden naar beneden valt en je staat in het valbereik, is de kans groot op zeer ernstig letsel. Lasten kunnen vallen doordat hijsmiddelen kapot gaan (scheuren, breken), doordat de last te zwaar is voor de kraan of als de last tijdens het hijsen iets anders raakt (bijv. iets dat uitsteekt, bijv. steigeronderdelen).

Een half jaar geleden is een medewerker gewond geraakt die op maaiveld aan het werk was, terwijl ver boven hem een glasplaat werd gehesen met een vacuümpomp. De glasplaat brak halverwege en één van de glasscherven viel in zijn rug met een grote vleeswond tot gevolg.

Een tweede risico is het werken in de buurt van bekistingen, betonelementen en damwanden. Wees altijd alert op de constructieve veiligheid, zeker bij tijdelijke constructies. Als er werkzaamheden plaatsvinden, blijft uit de buurt van elementen die kunnen omvallen. Wees bewust ook van het potentiele valbereik. Er hebben zich de afgelopen jaren meerdere dodelijke ongevallen voorgedaan in de woningbouw waarbij gevelelementen onvoldoende geborgd waren en vervolgens op medewerkers zijn gevallen. 

Een derde risico zijn vallende gereedschappen of materialen vanaf een steiger of viaduct.

Maatregelen > Wat moet je zelf doen?

Voor valbereik is het uitgangspunt eenvoudig: nooit in de line of fire komen. Dus nooit onder een gehesen last en naast naast een object of materieelstuk dat mogelijkerwijs naar beneden kan komen dan wel kan omvallen. Het gaat dus over het zien van het risico, je bewust zijn van je omgeving en vervolgens een veilige plaats in nemen ten opzichte van de gevaarsbron. Bespreek vooraf de veilige werkwijze met elkaar. Evalueer achteraf wat er goed ging en wat er eventueel beter kan een volgende keer. Onderstaande vragen kunnen je helpen in het voorkomen dat je in het valbereik staat of komt.

Stap 1: Bij het betreden van de bouwplaats

  • Kan er iets op mij vallen?
  • Kan er iets omvallen?

Stap 2:  Op de bouwplaats bij hijswerkzaamheden

  • Mag ik hier zijn? 
  • Moet ik hier zijn? 
  • Kan ik niet meer afstand nemen?
  • Is de veiligheid voor de omgeving geborgd?

Stap 3: actie ondernemen

  • Risicozones waar iets kan (om)vallen fysiek afzetten/markeren.
Discussie > Bespreek het met je collega’s!

Bekijk onderstaande foto waarbij een betonnen ligger wordt gehesen. Lijkt een normale situatie toch? Of niet? 

Werken in het valbereik van een gehesen last is levensgevaarlijk. Als, om welke reden dan ook, de last toch naar beneden komt, heb je geen enkele kans als je in de risicozone staat.

  • Waarom nemen we niet meer afstand?
  • Wat kan er gebeuren als deze ligger naar beneden valt? 
  • Stel deze ligger valt naar beneden en raakt het ponton, wat kan er dan gebeuren?
  • Waardoor zou de ligger kunnen vallen?
Tips > Voor meer informatie

Leren van incidenten
Helaas zijn er verschillende incidenten geweest waarbij medewerkers gewond zijn geraakt die in het valbereik stonden. Wil je hier meer van weten, bekijk dan deze links: